Σε «εμβρυακό» στάδιο η καλλιέργεια αρωματικών φυτών

Οι υποδομές παραμένουν ουσιαστικά ανύπαρκτες 

 Μπορεί να έχουν περάσει δεκαετίες από τότε που ξεκίνησε η καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα, ωστόσο η εξάπλωσή τους καταγράφεται σημαντικά περιορισμένη. Κι αυτό, επειδή, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επίκουρος καθηγητής της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ Χρήστος Δόρδας, κυριαρχεί άγνοια και οι υποδομές που θα μπορούσαν να θέσουν σε δυναμική τροχιά την καλλιέργεια, παραμένουν ουσιαστικά «ανύπαρκτες». 

«Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά αποτελούν εναλλακτικές καλλιέργειες που αξίζει και μπορούν να επεκταθούν στη χώρα μας» τόνισε ο κ. Δόρδας, επισημαίνοντας πως «τα προβλήματα που υπάρχουν στην καλλιέργεια, διάθεση και υποστήριξη των αρωματικών φυτών μπορούν να λυθούν, αρκεί να βοηθήσουμε όλοι (εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, άλλα και ιδιωτικοί φορείς) για την ανάπτυξη του κλάδου». 

 Η χλωρίδα της Ελλάδας περιλαμβάνει περισσότερα από 6.000 είδη ανώτερων φυτών, από τα οποία τα 500-600 χαρακτηρίζονται ως αρωματικά φυτά. 

 Τα οφέλη της καλλιέργειας αρωματικών φυτών, σύμφωνα με τον κ. Δόρδα, καταγράφονται πολλαπλά, τόσο για τους παραγωγούς όσο και για την ίδια τη γη, αλλά και την εξαγωγική ενίσχυση της χώρας μας. 

 Το παγκόσμιο εμπόριο των αρωματικών φυτών ως πρώτη ύλη ανέρχεται σε 440.000 τόνους, με συνολική αξία 20 δισ. δολαρίων και το 25% αυτού διακινείται στην Ευρώπη. 

 Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή του ΑΠΘ, υπολογίζεται πως 17.000 στρέμματα καλλιεργούνται με αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά κι αυτά αντιπροσωπεύουν το 2% της συνολικά καλλιεργούμενης έκτασης στην Ευρώπη. 

 Στο μεταξύ, βάσει στοιχείων του 2003, η αξία των εξαγωγών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών της χώρας μας διαμορφωνόταν σε 4,5 εκατ. ευρώ, ήτοι 2.150 τόνους, ενώ οι εισαγωγές σε 9 εκατ. ευρώ (4.850 τόνοι). 

 Τα πλεονεκτήματα καλλιέργειας αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, που είναι ορατά τόσο στον πρωτογενή όσο και δευτερογενή τομέα, είναι σύμφωνα με τον Δόρδα, μεταξύ άλλων, τα εξής: αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, εκμετάλλευση φτωχών, άγονων και εγκαταλειμμένων χωραφιών, αύξηση του γεωργικού εισοδήματος, δημιουργία μικρών βιομηχανικών μονάδων, ανάπτυξη της μελισσοκομίας, τουριστική αξιοποίηση διαφόρων περιοχών, εξοικονόμηση συναλλάγματος και προστασία της χλωρίδας. 

Προβλήματα και λύσεις 

 Τα προβλήματα που, κατά τον κ. Δόρδα, περιορίζουν την επέκταση αυτών των καλλιεργειών και «φρενάρουν» την περαιτέρω ανάπτυξή τους στην Ελλάδα είναι: η ανεπαρκής ενημέρωση των αγροτών, η έλλειψη εφοδίων (π.χ. πιστοποιημένων σπόρων και πολλαπλασιαστικού υλικού) και εξοπλισμού, η έλλειψη σύνδεσης πρωτογενούς παραγωγής και βιομηχανίας (συσκευασία/απόσταξη και παραγωγή αιθέριων ελαίων), η συγκέντρωση των κυριότερων μονάδων μεταποίησης σε Αθήνα, Κρήτη και Μακεδονία και η ανεπαρκής προώθηση της καλλιέργειας (συσκευασίες, αιθέρια έλαια). 

«Για κάθε πρόβλημα υπάρχει και η λύση, αρκεί να υπάρχει διάθεση και πρόθεση από όλες τις πλευρές να δουλέψουν για έναν κοινό στόχο» τόνισε ο κ. Δόρδας. 

 Σύμφωνα με τον ίδιο, οι λύσεις βρίσκονται στις εξής κινήσεις: εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των καλλιεργητικών τεχνικών, αξιολόγηση αυτοφυούς γενετικού υλικού και δημιουργία πιστοποιημένου γενετικού υλικού, βελτίωση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων των αρωματικών φυτών μέσω της μεταποίησης και της τυποποίησής τους, ανάδειξη πιστοποιημένων ποιοτικών προϊόντων (βιολογικών, Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π) και Προϊόντων Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε)), προώθηση και προβολή των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών και ενίσχυση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων τυποποίησης, μεταποίησης και εμπορίας καινοτόμων προϊόντων. 

 Επίσης, ο επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ προτείνει την καλύτερη ενημέρωση των καλλιεργητών, την επαγγελματική κατάρτιση και τη δημιουργία συμβουλευτικών υπηρεσιών, την προώθηση της συμβολαιακής γεωργίας μεταξύ παραγωγών και μεταποιητών, και την αναβάθμιση του ρόλου των αγροτικών ενώσεων στη συγκέντρωση και διαχείριση της παραγωγής. 

 Όλες τις παραπάνω πτυχές της καλλιέργειας αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα θα αναλύσει ο κ. Δόρδας σε εισήγησή του, που θα γίνει στη διάρκεια του κεντρικού συνεδρίου, που διοργανώνεται στην 24η Διεθνή Έκθεση Γεωργικών Μηχανημάτων, Εξοπλισμού και Εφοδίων, «Agrotica» (1-5/2).